Bemiddeling, een opportuniteit

Het talent om conflicten te vermijden wordt, in de eenentwintigste eeuw, gezien als een grote kwaliteit, ook voor ondernemingen. Indien toch conflicten ontstaan, is het zaak om deze zo optimaal mogelijk op te lossen, minnelijk, toekomstgericht en kosten/tijdbesparend.

Als gesprekken verkeerd dreigen te lopen en te ontaarden in discussies, kan bemiddeling een win-win situatie creëren. Door samen naar een oplossingen komen er opportuniteiten die een meerwaarde kunnen creëren. Een rechterlijke oplossing kan dat niet, vooreerst omdat het sowieso enige tijd vraagt om tot een beslissing te komen; time is voor een ondernemer nog altijd money. Maar ook omdat een rechter steeds een bovenpartijdige oplossing brengt. Een rechter beslist op een verdelende manier het conflict, waardoor partijen daarna nog moeilijk kunnen samenwerken, of vijandig tegenover elkaar blijven staan.

Er zijn methoden die het conflict een tussenpartijdige oplossing kunnen geven, een oplossing die van de partijen komt en dus wordt gedragen, en daardoor wel voor alle participanten een meerwaarde kan of zal creëren. Een bemiddeling is ook kostenbesparend, want de honoraria van een bemiddelaar zal steeds binnen de grenzen blijven van een juiste vergoeding voor het werk dat hij verricht. Een vergoeding die vertrekt van zijn of haar tijd, of bestek, en die door de partijen samen wordt gedragen.

Een bemiddelaar kan ook samen werken met andere professionele, deskundigen of kan verder bouwen op objectieve waarderingen die de partijen zelf aanreiken, zodat men ook op een kosten- en tijdbesparende manier technische deskundigheid in het proces kan inbrengen.

Richtlijn 2008/52/EG

Beleidsmakers zijn zich van de problematiek bewust want reeds tien jaar geleden heeft Europa een richtlijn uitgevaardigd over bemiddeling in burgerlijke en handelszaken. In de richtlijn 2008/52/EG wordt gesteld dat bemiddeling, via procedures die zijn toegesneden op de behoeften van de partijen, ken leiden tot een kosteneffectieve en snelle beslechting van geschillen in burgerlijke en handelszaken. De richtlijn stelt ook dat "bemiddeling niet als een minderwaardig alternatief voor gerechtelijke procedures (mag) worden beschouwd, in die zin dat de tenuitvoerlegging van overeenkomsten die via bemiddeling zijn bereikt, enkel zouden afhangen van de goede wil van partijen."

De Belgische wetgever heeft de richtlijn omgezet in het nationale recht, en heeft bijvoorbeeld bemiddeling in het Gerechtelijk Wetboek ingeschreven. Zo bepaalt artikel 1725 Ger.W. dat "elke overeenkomst een bemiddelingsbeding (kan) bevatten, waarbij partijen zich ertoe verbinden voor eventuele geschillen in verband met de geldigheid, totstandkoming, uitlegging uitvoering of verbreking van de overeenkomst eerst een beroep te doen op bemiddeling en pas dan op elke andere vorm van geschillenbeslechting."

De advocaat 2.0

Bemiddeling is vaak een betere alternatieve manier om een conflict of een probleem op te lossen; het is een onderhandeling, een meerzijdige communicatie die gericht is op het bereiken van een overeenkomst tussen partijen met tegenstrijdige maar gezamenlijke en verenigbare belangen. De bemiddelaar is in het proces een derde en treedt op als facilitator. Een bemiddelaar weet immers dat een bemiddelingsproces er hoofdzakelijk op gericht is dat partijen zelf hun oplossingen aanreiken. Partijen moeten dan uiteraard bereid zijn om naar een oplossing te werken maar dat is veelal het geval als de bemiddelingspiste reeds van meet af aan, in hun commerciële overeenkomst, is ingeschreven.

Daarbij is het ook belangrijk, niet alleen dat er snel een bemiddelaar wordt aangesteld die snel de bemiddeling op gang trekt,, maar ook dat partijen zich laten voorlichten door een advocaat die vertrouwd is met bemiddeling en het integratieve onderhandelen kent. Een advocaat die durft af te stappen van zijn klassieke manier van het probleem te benaderen, namelijk distributief, via een gerechtelijke procedure. Integratief onderhandelen betekent dat objectieve criteria worden gebruikt, mensen van het problemen worden gescheiden, belangen voorop staan en niet de standpunten, en dat oplossingen worden gezocht in wederzijds belang.

Een bemiddelingsclausule in de contractvoorwaarden

Kortom, er zijn vele redenen om een bemiddelingsclausule in contractvoorwaarden op te nemen. Zulke clausule bepaalt dat beide partijen een bemiddeling kunnen vragen als er zich een probleem stelt zodat een probleem of beginnende conflicten in de kiem worden aangepakt. Best wordt verwezen naar een zgh. ‘objectieve marktplaats', opdat partijen als het ware automatisch in bemiddeling kunnen stappen. De partij die initiatief neemt, trekt hierbij een proces op gang dat een objectieve en geschikte bemiddelaar aanstelt, die de bereidheid van de andere partij toetst en het bemiddelingsproces opstart.

Xavier D'Hulst