Digitale verzameling van gegevens

De griffie van de rechtbank verzamelt inlichtingen en gegevens om ondernemingen in moeilijkheden op te sporen. Deze verzameling van gegevens zal voortaan zoveel als mogelijk ‘digitaal' gebeuren en bij verzoekschrift zal de ondernemer de gegevens kunnen laten verbeteren. GDPR in Justitie.

Knipperlichten leiden naar onderzoek

Het eigenlijke handelsonderzoek gebeurt binnen de rechtbank door de Kamer voor handelsonderzoek, vroeger Depistage genoemd. De nieuwe insolventiewet doopt de Kamer voor handelsonderzoek om tot Kamers voor ondernemingen in moeilijkheden (hierna ‘de Kamers'). Een handelsonderzoek wordt opgestart wanneer de verzamelde gegevens als alarmerend worden beschouwd; wanneer de zogenaamde 'knipperlichten' aanschieten:

• Verstekvonnissen en vonnissen op tegenspraak waarbij de hoofdsom niet werd betwist zullen worden doorgestuurd naar de rechtbank van het rechtsgebied waarbinnen de onderneming haar voornaamste activiteiten uitoefent.
• Het niet meer betalen van de sociale zekerheidsbijdragen, bedrijfsvoorheffing, BTW en achterstallen in de RSVZ. Reeds een maand na het verstrijken van elk kwartaal zendt de RSZ, de FOD Financiën en het RSVZ aan de Rechtbank een lijst van alle ondernemingen die reeds een kwartaal hun bijdragen, BTW of bedrijfsvoorheffing niet meer hebben betaald.
• Het niet meer betalen van wissels, dat blijkt uit de geraadpleegde berichten van protest.
• De externe accountant of boekhouder of de bedrijfsrevisor die gewichtige feiten vaststellen die de continuïteit in het gedrang brengen, moeten de onderneming hier schriftelijk van inlichten. Indien de onderneming binnen de maand niet de nodige maatregelen treft, kan hij de Rechtbank hiervan schriftelijk inlichten. 
• Vonnissen waarbij een handelshuurovereenkomst wordt ontbonden ten laste van de huurder moeten eveneens worden doorgestuurd aan de Rechtbank.

De informatiegaring is dus veel ruimer dan hetgeen vroeger het geval was.

Opgeroepen voor de kamers? Wat nu?

Wanneer de Kamers of de rechter-verslaggever aangeduid door de Kamers oordeelt dat de continuïteit van de onderneming is bedreigd, dan kan zij de schuldenaar (lees: de bedrijfsleider) oproepen om alle inlichtingen te verkrijgen over de stand van zaken van de onderneming. De oproeping wordt gericht aan de woonplaats van de schuldenaar of de maatschappelijke zetel van de onderneming. Naar aanleiding van de oproeping kan ook worden gevraagd om bepaalde gegevens en inlichtingen voorafgaand aan de zitting te bezorgen. Het is aan te raden dit zeer zorgvuldig te doen.

De schuldenaar of onderneming kan samen met een raadsman of een andere persoon naar keuze (bv. accountant of boekhouder) verschijnen op de zitting.

Hoe gebeurt het onderzoek?

Het onderzoek gebeurt steeds met gesloten deuren en is dus strikt vertrouwelijk. De schuldeisers worden niet op de hoogte gebracht. Belangrijk.

Tijdens de zitting gaat de onderneming in dialoog met de rechter-verslaggever. De moeilijkheden worden in kaart gebracht en er wordt nagegaan welke passende maatregelen kunnen zijn. De onderneming kan hierbij alle stukken voorleggen die zij nuttig acht. De rechter-verslaggever kan zelf alle gegevens verzamelen die hij nodig acht voor het onderzoek.

Het is zeer belangrijk om de rechter-verslaggever goed te informeren over de situatie van de onderneming en alle informatie te verschaffen die hij bijkomend vraagt, zoniet kan dit zeer nadelige gevolgen hebben voor de onderneming (zie hierna).

Onderzoek afgesloten, wat gebeurt er nu?

Het onderzoek wordt afgesloten met een verslag dat de rechter-verslaggever meedeelt aan de Kamers. Aan het eind van het onderzoek kunnen de Kamers het volgende beslissen:

• het onderzoek afsluiten en het dossier voorlopig of definitief seponeren;
• bijkomende inlichtingen vragen om zich een oordeel te kunnen vormen;
• het dossier doorverwijzen naar de Procureur des Konings of rechtstreeks meedelen aan de Rechtbank met het oog op gerechtelijke ontbinding. De Rechtbank kan ofwel de ontbinding uitspreken ofwel een regularisatietermijn voorzien waarbij het dossier voor opvolging wordt teruggestuurd naar de Kamers;
• de onderneming in de richting van een gerechtelijke reorganisatie sturen (WCO).

Het handelsonderzoek, het Gargamel-experiment voorbij.

Stefaan Desrumaux en Davine Dujardin