Zo voorziet artikel 4.4.6 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening dat de vergunningverlenende overheid kan afwijken van de stedenbouwkundige voorschriften voor het uitvoeren aan beschermd erfgoed. De decreetgever heeft de spelregels hieromtrent recent gewijzigd.

Om bijvoorbeeld een herbestemming van een monument mogelijk te maken, een bepaalde renovatie te kunnen realiseren of om een beschermd pand te ontsluiten, kan de vergunningverlenende overheid afwijken van de stedenbouwkundige voorschriften voor het uitvoeren aan beschermd erfgoed.

Hieraan zijn wel enkele voorwaarden gekoppeld. Vooreerst moet de constructie waaraan men werken wil uitvoeren definitief of voorlopig beschermd zijn als monument, of deel uitmaken van een definitief of voorlopig beschermd stads- of dorpsgezicht cultuurhistorisch landschap of archeologische site. Een inschrijving op de inventaris van het bouwkundig erfgoed is dus niet voldoende om van deze uitzonderingsbepaling te kunnen genieten.

Verder moet de constructie hoofdzakelijk vergund zijn en moeten de betrokken handelingen worden geadviseerd vanuit het beleidsvelddoor het agentschap onroerend erfgoed. Een verplicht gunstig advies is niet langer vereist. Indien de vergunningverlenende overheid zou willen afwijken van het advies van onroerend erfgoed, geldt wel een verstrengde motiveringsplicht.

De afwijkingsmogelijkheid geldt ook voor handelingen in de omgeving van een niet ontsloten monument die noodzakelijk zijn voor de rechtstreekse ontsluiting van het monument.

De zogenaamde Codextrein verruimt nu de afwijkingsmogelijkheden binnen bepaalde perken. Bedoeling van de decreetgever is om, in het belang van het voortbestaan van het erfgoed, op een vlotte manier, en zonder ruimtelijk uitvoeringsplan, bepaalde ingrepen toe te laten die nieuwe functies in het erfgoed ondersteunen.

Er kunnen naast ontsluitingen nu ook parkings, verhardingen, reliëfwijzigingen, ondergrondse constructies, technische constructies of onthaalinfrastructuur met een maximale vloeroppervlakte van 100m² worden toegelaten op voorwaarde dat ze het functioneren van de aanwezige of te vergunnen activiteiten binnen de beschermde goederen bevorderen of zorgen voor valorisatie ervan.

Onder technische constructies worden o.m. sanitaire gebouwen, fietsenstallingen en nutsvoorzieningen verstaan, die eigen zijn aan dynamische functies maar vaak storend zijn in onmiddellijke aanbouw aan het beschermde gebouw. Op deze manier kunnen deze functies nu vergund worden in de omgeving van het beschermde pand.

Deze wijzigingen traden in werking op 30 december 2017.

Michiel Deweirdt