You're fired...

Een bestuurder kan altijd met onmiddellijke ingang worden ontslagen zonder dat hierbij een opzeggingstermijn moet of mag worden nageleefd. De stelregel in de NV sinds jaar en dag, waaraan niet kan worden getornd. Een stelregel die ook afschrikt en een drempel is voor menigeen. Om meer zekerheid te bieden wordt vaak heil gezocht in managementovereenkomsten of dienstverleningsovereenkomsten die wel een bepaalde duur en/of een opzeggingstermijn of -vergoeding kunnen voorzien. Zulke overeenkomsten moeten echter andere taken voorzien dan deze die redelijkerwijze tot het takenpakket van een bestuurder behoren.

Maar er lijkt licht aan het einde van de tunnel te komen, weg van de evenwichtsoefening met management- of dienstverleningsovereenkomsten. In het wetsontwerp van het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen is een copernicaanse wending op til. De mogelijkheid van een onderneming om een bestuurder met onmiddellijke ingang te ontslaan blijft de regel maar... in de statuten of in de benoemingsvoorwaarden die door de algemene vergadering kunnen worden vastgelegd, kan worden voorzien dat een beëindiging van het bestuurdersmandaat enkel kan, mits naleving van een opzeggingstermijn en/of betaling van een vertrekvergoeding.

De huidige generatie jongeren, witte raven of grijze wolven kunnen dus op een heel eenvoudige, transparante en eenduidige wijze de zekerheid worden gegeven dat zij niet van de ene dag op de andere aan de deur worden gezet. Een antwoord op de vraag naar meer betrokkenheid en veiligheid.

Uitzondering op deze regel blijft wel dat een onmiddellijk ontslag mogelijk blijft wanneer de bestuurder dermate zware fouten of nalatigheden kunnen worden aangewreven die als wettige reden voor een onmiddellijk ontslag kunnen worden weerhouden.

Skin in the game, keerzijdes

De zekerheid die het nieuwe vennootschap wil bieden, heeft ook een keerzijde. De opzegging van het principe van de ad nutum afzetbaarheid leidt paradoxaal naar minder betrokkenheid in de vennootschap. Het mandaat is minder dedicated indien een uitstapregeling wordt voorzien. De bestuurder van een vennootschap wordt vermoed een zelfstandige te zijn. Het vermoeden is echter weerlegbaar. Sluipt de discussie over schijnzelfstandigheid de raad van bestuur binnen? Bovendien zijn hybride arbeidsvormen geen trend meer maar een blijvende verandering. Het risico op discussies over schijnzelfstandigen en schijnwerknemers is dus reëel. Dit betekent extra aandacht voor de teksten die de samenwerking van partijen regelen.

Aandelenparticipatie

Aandelen zijn een andere springplank voor betrokkenheid. De hoofdaandeelhouder zal echter steeds een (gekwalificeerde) meerderheid van de aandelen willen behouden, zodat hij of zij het beleid van de onderneming kan blijven bepalen. Er staat een rem op de verdeling van de aandelen. Dit heeft alles te maken met het feit dat op vandaag nog altijd het basisprincipe ‘1 aandeel 1 stem' geldt. Ook hier lijkt het nieuwe vennootschapsrecht een mouw aan te passen. In de NV zal immers de mogelijkheid van het meervoudig stemrecht worden voorzien. Dit kan een handige tool worden voor ondernemingen die langs de ene kant nieuwe mensen willen betrekken of deze aan zich willen laten binden, maar langs de andere kant de hoofdaandeelhouder alsnog volledig het beleid van de onderneming willen laten bepalen door meer stemmen te koppelen aan bepaalde aandelen.

Inwerkingtreding

Voor de inwerkingtreding van het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen wordt gemikt op een inwerkingtreding dit najaar.

Kurt Devos
Laurens Lodefier
Lore Rammeloo