Verplichting oriënterend bodemonderzoek

Vandaag is een oriënterend bodemonderzoek al verplicht bij overdracht van een risicogrond en bij stopzetting of sluiting van een risico-inrichting, en geldt er een periodieke onderzoeksplicht voor nog actieve risico-inrichtingen.

Als uit het oriënterend bodemonderzoek blijkt dat er mogelijks verontreiniging in de bodem zit, moeten er verdere stappen genomen worden: een beschrijvend bodemonderzoek uitvoeren, en eventueel een bodemsaneringsproject opstellen, bodemsaneringswerken uitvoeren, en de nazorg van de grond regelen.

Op heden zijn er nog altijd risicogronden die nog niet onderzocht werden. Het gaat vooral om:

1. risicogronden met risico-inrichtingen die al in exploitatie waren vóór 29 oktober 1995 en die geen periodieke onderzoeksplicht hebben; en
2. risicogronden waarop vroeger een risico-inrichting gevestigd was, waarvan de exploitatie startte vóór 29 oktober 1995.

Nieuwe onderzoeksverplichting voor potentieel verontreinigde risicogrond

In een nieuw ontwerp van decreet wil men een nieuwe verplichting inlassen om de risicogronden die nog niet onderzocht werden ook aan een oriënterend bodemonderzoek te onderwerpen.

Hierbij is voorzien dat de exploitant van de risico-inrichting - als op de grond nog een risico-inrichting wordt uitgebaat - en anders de eigenaar van de grond een oriënterend bodemonderzoek laat uitvoeren van de potentieel verontreinigde risicogrond.

Voor gronden met een categorie B-risico-inrichting (hoogste risico) moet het OBO uitgevoerd zijn vóór 31 december 2021. Voor gronden met een categorie A-risico-inrichting is de deadline 31 december 2023. Voor de overige gronden (cat. O) moet aan de OBO-plicht voldaan zijn tegen 31 januari 2027.

Aangezien de doorloopfase tussen een oriënterend bodemonderzoek en het einde van de sanering ongeveer 8 jaar is, hoopt de Vlaamse overheid zo tegen 2036 alle historische risicogronden te kunnen saneren.

Statuut van onschuldige eigenaar

Eigenaars van gronden waarop in het verre verleden ooit een risico-inrichting werd uitgebaat, zijn vaak niet altijd op de hoogte van de mogelijke verontreiniging van hun grond. Daarom bevat het ontwerpdecreet een procedure om een vrijstelling te bekomen, het zogenaamde statuut van onschuldig bezitter. Dit statuut kennen we ook reeds in het huidige Bodemdecreet.

Er is een vrijstelling van onderzoeksplicht voorzien voor eigenaars die de risico-inrichting niet zelf hebben uitgebaat, op voorwaarde dat:

• de risico-inrichting niet aanwezig was terwijl zij eigenaar waren van de grond; en
• de eigenaar de locatie sinds de verwerving ervan uitsluitend heeft gebruikt voor particulier gebruik.

In die gevallen zal de OVAM ambtshalve het oriënterend bodemonderzoek uitvoeren.

Inwerkingtreding nieuwe verplichting

Het ontwerp van decreet werd reeds neergelegd bij het Vlaams Parlement.

Vermoedelijk zal het decreet dit najaar worden goedgekeurd door het Parlement en kan de tekst tegen het einde van dit jaar in het Belgisch Staatsblad verschijnen. Er kunnen dus nog aanpassingen komen aan het ontwerpdecreet. Wij volgen het alvast verder op.

Michiel Deweirdt