4 basisvennootschapsvormen

Van de huidige mogelijke vennootschapsvormen (17 in totaal) blijven slechts 4 fundamentele vormen bestaan: de maatschap, de besloten vennootschap (BV), de coöperatieve vennootschap (CV) en de naamloze vennootschap (NV). De BV (de vroegere BVBA) wordt bestempeld als dé basisvennootschap van de toekomst.

Onder het motto ‘less is more' wordt dus sterk gesnoeid in het aantal vennootschapsvormen. Zo worden de stille handelsvennootschap, de tijdelijke handelsvennootschap, de coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid, de commanditaire vennootschap op aandelen, het economisch samenwerkingsverband en de landbouwvennootschap in hun huidige vorm afgeschaft.

De impact van deze sanering zal echter niet zo groot zijn als het op het eerste zicht lijkt. Zo zal de commanditaire vennootschap op aandelen kunnen worden omgevormd tot een NV (waarin de essentiële kenmerken van de huidige COMM.VA. kunnen worden opgenomen) en kan een stille handelsvennootschap worden omgezet in een stille maatschap. Ook tijdelijke samenwerkingsverbanden, vooral populair in de bouwsector, zullen quasi op dezelfde manier worden georganiseerd, maar dan onder de vorm van een ‘tijdelijke maatschap' en niet langer onder de vorm van een tijdelijke handelsvennootschap.

Flexibiliteit en maatwerk worden de rode draad

Flexibiliteit en maatwerk vormen de rode draad en de belangrijkste uitdagingen in het nieuwe vennootschapsrecht. Er wordt door de wetgever een waaier van mogelijkheden geboden om de diverse vennootschapsvormen precies af te stemmen op de noden van die bepaalde onderneming en haar aandeelhouders. Meervoudig stemrecht, een dividendpolitiek op maat en de organisatie van het bestuur (één of meerdere bestuurders en hun ontslagmodaliteiten) zijn maar enkele voorbeelden hiervan.

Het wordt naar de toekomst toe dus des te belangrijker om goed na te denken over voor welke vennootschapsvorm wordt gekozen, maar vooral, hoe deze vennootschapsvorm op maat kan gemaakt worden voor de specifieke onderneming. Het grondig overdenken en opstellen van statuten en van een aandeelhoudersovereenkomst wordt dus cruciaal in de toekomst.

Afschaffing minimumkapitaalplicht in de BV en CV

Bij de oprichting van een BVBA en CVBA moet tot nu toe het maatschappelijk kapitaal minimum € 18'550,00 bedragen. Om tegemoet te komen aan de vereiste van flexibiliteit, wordt het wettelijk minimumkapitaal van de BV en CV afgeschaft.

Dit betekent echter niet dat oprichters volledig vrij zullen zijn om hun BV of CV op te starten zonder enig kapitaal. De vereiste van toereikend aanvangsvermogen wordt immers de regel, waarbij de oprichters dit onder meer zullen moeten verantwoorden in een ‘prognose-jaarrekening' met bijhorende uitgebreide inhoudelijke toelichting. Er zal dus nog steeds een financieel plan dienen opgesteld te worden, dat aan de strikte wettelijke regels terzake voldoet. Deze nieuwe regel legt dus een grotere verantwoordelijkheid bij de oprichters in vergelijking met de huidige regelgeving. Ook de oprichtersaansprakelijkheid blijft bijgevolg behouden.

Ter bijkomende bescherming van de schuldeisers, is bovendien voorzien in een dubbele uitkeringstest (een balanstest en een liquiditeitstest), die binnen de BV zal dienen te gebeuren, alvorens er een uitkering (bv. dividenden of tantièmes) kan gedaan worden.

Eenhoofdigheid wordt ook mogelijk voor de NV

Vandaag de dag kan enkel de BVBA eenhoofdig worden opgericht en bestaan. Voor de NV kan dat niet. Het nieuwe WVV voorziet nu echter in de mogelijkheid om ook de NV eenhoofdig op te richten en te laten bestaan.

Deze regel geldt evenwel niet voor de maatschap, de VOF en de gewone commanditaire vennootschap, waarvoor nog steeds minimum 2 oprichters/aandeelhouders vereist zijn. Voor de CV blijft het minimum van 3 oprichters/aandeelhouders behouden.

Ready, set, go!

Het WVV treedt in werking vanaf 1 mei 2019. Vanaf deze datum kunnen nieuwe vennootschappen enkel nog worden opgericht conform de nieuwe regels van het WVV.

Op bestaande vennootschappen wordt het WVV in principe maar van toepassing vanaf 1 januari 2020, maar zij kunnen er vanaf 1 mei 2019 voor opteren om hun statuten al volledig aan te passen aan het WVV. Vanaf 1 januari 2020 zijn de dwingende bepalingen van het WVV bovendien van toepassing op de bestaande vennootschappen, ook al hebben zij hun statuten nog niet aangepast. Dit betekent dat vanaf dan, de statutaire bepalingen van deze vennootschappen die strijdig zijn met de dwingende bepalingen van het WVV, voor niet geschreven worden gehouden. De aanvullende bepalingen van de wet zullen van toepassing worden, voor zover de statuten deze bepalingen niet uitsluiten.

Gelet op het feit dat vanaf 1 januari 2020 de dwingende bepalingen van het WVV reeds van toepassing worden op alle bestaande vennootschappen, hetgeen mogelijks verwarring en rechtsonzekerheid met zich zal meebrengen, is het raadzaam om reeds voorafgaand aan 1 januari 2020 een statutenwijziging door te voeren, teneinde de nieuwe regels van toepassing te maken. Vergeet in dat geval ook niet om uw aandeelhoudersovereenkomst te screenen en aan te passen aan de nieuwe spelregels. Mogelijks is dit ook een goed moment om de afspraken binnen uw vennootschap eens te herbekijken en te overdenken.

Hebt u verdere vragen over het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen, aarzel dan niet om ons te contacteren.

Ina Beelen / Laurens Lodefier