Welke wijziging?

Het criterium van ruimtelijk rendement werd toegevoegd aan artikel 4.3.1,§ 2, punt 2° van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening. Dit geeft de vergunningverlenende overheid vanaf 01.01.2018 de mogelijkheid om naast de bestaande toestand, ook rekening te houden met de bijdrage van uw aanvraag aan rendementsverhogingen, en dit voor zover:

1. de rendementsverhoging met respect voor de kwaliteit van de woon- en leefomgeving gebeurt en; 
2. de rendementsverhoging in de betrokken omgeving verantwoord is.

Waarom een wijziging?

Tot voor de wijziging beoordeelde de overheid de goede ruimtelijke ordening aan de hand van de feitelijke kenmerken en karakteristieken van de onmiddellijke omgeving.

Deze beoordeling vertrok vanuit vanuit de bestaande en vaak erg verouderde toestand, wat een eerder conservatief effect had wat het ruimtegebruik in Vlaanderen betreft.

Vanuit de vaststelling dat in 2017 reeds 33% van de ruimte in Vlaanderen is ingenomen, en naar verwachting zal stijgen tot 41,5% in 2050, wil de Vlaamse Regering meer doen met de bestaande ruimte en het ruimtelijk rendement verhogen.

Wat is het ‘ruimtelijk rendement'?

Ruimtelijk rendement staat voor de mate waarin een ingenomen oppervlakte wordt gebruikt voor maatschappelijke doeleinden, zoals wonen, industrie, transport, recreatie,... Een hoger rendement betekent dat meer maatschappelijke activiteiten op eenzelfde oppervlakte kunnen georganiseerd worden en dat de bestaande ruimte dus intensiever gebruikt wordt.

Zo zouden het verweven van verschillende functies, het hergebruik van constructies, het tijdelijk toelaten van bepaald ruimtegebruik gestimuleerd moeten worden om bij te dragen aan dit ruimtelijk rendement.

Wordt de beoordeling van mijn vergunning nu soepeler?

Neen, niet per definitie.

Elke aanvraag wordt apart beoordeeld worden en dit nog steeds vanuit de concrete kenmerken van de onmiddellijke en ruimere omgeving.

Bovendien is het voor de overheid geen verplichting, maar enkel een mogelijkheid om de aanvraag te beoordelen vanuit dit criterium van intensiever ruimtegebruik.

Die beoordeling kan in principe in twee richtingen werken.

Vanuit een perspectief van rendementsverhoging kan geoordeeld worden dat een grotere bouwhoogte, andere functies, grotere dichtheid mogelijk moet zijn, ook gelet op de concrete kenmerken van de onmiddellijke en ruimere omgeving. Het kan ook zijn dat men tot het oordeel komt dat de ruimtelijke draagkracht bereikt is en dat een aanvraag moet worden geweigerd.

Belangrijkste wijziging is dat vergunningsaanvraag die afwijkt van de bestaande toestand toch vergund kan worden indien dit gerechtvaardigd wordt door een rendementsverhoging. De overheid mag een niet-conforme vergunningsaanvraag uiteraard nog steeds weigeren, maar zij zal moeten motiveren waarom zij al dan niet rekening houdt met het ruimtelijk rendement en waarom een rendementsverhoging niet zou verantwoord zijn in de onmiddellijke omgeving.

Stefaan Desrumaux en Davine Dujardin